Parkinson nie skraca życia, ale…

Parkinson nie skraca życia, ale…

Na całym świecie na chorobę Parkinsona cierpi ponad 6 milionów ludzi. Tylko w Europie - około 1 milion z nich. W Polsce zdiagnozowanych w tym kierunku jest blisko 70 tysięcy pacjentów. Choroba nie jest skraca życia, ale – nieleczona – znacznie je utrudnia.

Najczęściej na Parkinsona zapadają seniorzy po 65. roku życia. Jednak 15 proc. chorych, pierwsze objawy zauważyło tuż po ukończeniu 50 lat. Znane są także przypadki zapadalności na to schorzenie już w wieku lat 40. Medycyna zapisała także historie pacjentów, którzy pierwsze objawy tej choroby zauważyły jeszcze przed ukończeniem… 30 roku życia.

Na Parkinsona chorują częściej mężczyźni niż kobiety. Nie wiadomo jednak, co jest tego przyczyną. Kobiety, które zazwyczaj cierpią na to schorzenie, są już po zakończonej menopauzie, a pojawienie się choroby Parkinsona związane jest ze spadkiem estrogenu. Z tego powodu kobiety, które są w grupie podwyższonego ryzyka powinny - po konsultacji z lekarzem - uzupełniać niedobór tego hormonu.

Przyczyny schorzenia

Choroba Parkinsona jest zaliczana do tzw. schorzeń zwyrodnieniowych centralnego układu nerwowego. Najważniejszym procesem dokonującym się w mózgu chorego człowieka jest stale

postępujący zanik komórek nerwowych stosunkowo niewielkiej części, określanej „istotą czarną”.

Znajduje się ona w tzw. śródmózgowiu pnia mózgu. Komórki obumierające wskutek schorzenia mają w warunkach prawidłowych zasadnicze znaczenie dla ruchu zależnego od woli człowieka. Dostarczają do wielu obszarów mózgu substancji zwanej dopaminą, dzięki której przekazywane są impulsy nerwowe służące poruszaniu się. I właśnie dlatego - mimo pozornie drobnego uszkodzenia mózgu przez proces chorobowy - skutki są tak wyraźne.

Dotychczas nie ustalono przyczyny choroby Parkinsona, dlatego nazywamy ją samoistną. Dotychczasowe badania dowodzą, że istotną rolę odgrywają dwa elementy. Pierwszy to genetycznie uwarunkowana podatność, a więc wrodzona cecha zwiększająca możliwość wystąpienia choroby. Drugi to czynniki zewnętrzne, z którymi stykamy się na co dzień, np. substancje obecne w otoczeniu, w żywności lub powstające podczas infekcji i innych chorób.

Liczne badania ukierunkowane na pojedyncze potencjalne czynniki, nie wskazały żadnego z nich jako odpowiedzialnego za wystąpienie choroby. Nadal nie wiemy, dlaczego giną komórki nerwowe istoty czarnej mózgu.

Pierwsze objawy

U każdego mogą wystąpić różne objawy choroby Parkinsona. Wszystko zależy od ogólnego stanu zdrowia danego człowieka. Można jednak scharakteryzować kilka typowych oznak schorzenia. Wczesnymi sygnałami choroby jest uczucie zmęczenia, znużenia, zmienności nastrojów, depresja, która często wyprzedza pojawienie się typowych objawów choroby. Natomiast wskazaniami do wizyty u lekarza są: spowolnienie ruchów, problemy z koordynacją ruchową, zachwiania równowagi i drżenie spoczynkowe.  

Spowolnienie polega na tym, że ruchy ręki lub nogi, najczęściej po jednej stronie ciała, stają się zwolnione, mniej zgrabne. Z towarzyszącym uczuciem sztywności mięśni, może nastąpić zmiana charakteru pisma (mikrografia - małe litery), spontaniczne ruchy (gestykulacja, balansowanie rękami przy chodzeniu) stają się uboższe. Może wystąpić utykanie na jedną nogę lub szuranie nią.

Typowe drżenie parkinsonowskie w początkowym okresie choroby jest dyskretne, najczęściej jednostronne. Nasila się przy odwróceniu uwagi, a podczas wykonywania ruchów precyzyjnych zmniejsza się lub znika. Obejmuje bardziej palce (wykonują wtedy mimowolnie ruchy, jak gdyby kręciły pigułki lub liczyły pieniądze) i dłonie, mniej pozostałe części rąk, może być powstrzymane wysiłkiem woli. Pojawiają się w spoczynku i wybranych pozycjach ciała. Może je nasilać niska temperatura otoczenia. Drżenia łagodnieją podczas wykonywania jakiejś zamierzonej czynności, a zanikają podczas snu.
 

Jednym z pierwszych sygnałów choroby może być również pochylenie sylwetki ciała, daszkowate ułożenie dłoni, zaburzenia równowagi szczególnie przy wstawaniu i zmianie kierunku ruchu. Warto mieć na uwadze, że zaburzenia równowagi jako pierwszy objaw wskazują na tzw. nietypowy parkinsonizm.

Czasami choroba Parkinsona zaczyna się trudnym do wyjaśnienia bólem barku lub całej ręki.

Wystąpienie trudności ruchowych może być poprzedzone dłuższym okresem depresji, zaburzeń pamięci, ogólnego osłabienia. W tych mniej typowych przypadkach dopiero wystąpienie kolejnych objawów umożliwia właściwe rozpoznanie.

Początek schorzenia jest dyskretny, ponieważ objawy narastają stopniowo. Wielu pacjentów zauważa, że ich choroba zaczęła się po wypadku lub jakimś nieszczęśliwym wydarzeniu; po okresie dużego napięcia emocjonalnego lub wysiłku. Tłumaczy się to możliwością ujawnienia trwającego już wcześniej procesu chorobowego. W sytuacjach stresowych zwiększa się zużycie dopaminy i innych substancji przekaźnikowych mózgu, których brakuje w chorobie Parkinsona.

Choroba toczy się dalej

W okresie rozwiniętej choroby spowolnienie może przyjmować skrajne nasilenie, kiedy chory zastyga w bezruchu i bez dodatkowej pomocy nie może ruszyć z miejsca. Sztywność i bezruch nasilające się w środku nocy, mogą budzić chorego ze snu, ponieważ nie jest on w stanie poruszyć się w łóżku, żeby zmienić ułożenie ciała. Upośledzenie ruchów naprzemiennych utrudnia wykonywanie czynności wymagających częstej zmiany kierunku ruchu, na przykład obracanie przedmiotów, krojenie itp. Dotyczy to również gryzienia i żucia, co w efekcie nasila kłopoty z połykaniem. Zaburzenia postawy ciała i równowagi są w późniejszym okresie powodem częstych upadków. Nieprawidłowa, zgarbiona sylwetka ciała przyspiesza narastające z wiekiem zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa.

Drżenie parkinsonowskie przebiega różnie: obecne jako jeden z pierwszych objawów, może później zniknąć, może także rozszerzyć się na drugą stronę ciała. W typowych przypadkach jest najsilniejsze, kiedy ręce lub nogi pozostają w spoczynku, a zmniejsza się podczas ruchu zamierzonego lub podczas utrzymywania jakiejś pozycji. W związku z tym klasyczne drżenie parkinsonowskie nie upośledza istotnie codziennych czynności. Jednak u niektórych chorych może ono mieć charakter mieszany, czyli być podobnie silne zarówno w spoczynku, jak i w ruchu.

Rozpoznanie choroby

Dla prawidłowego postępowania lekarskiego konieczne jest postawienie poprawnego rozpoznania. Od tego zależy wybór określonego leczenia i jego skuteczność. Częstą przyczyną niepowodzeń w leczeniu objawów parkinsonizmu jest nieuwzględnienie obecności innej choroby wywołującej ten sam zespół objawów. Podczas lekarskiego badania neurologicznego u osoby z chorobą Parkinsona stwierdza się parkinsonizm. Jednak występuje on nie tylko w samoistnej chorobie Parkinsona,

ale również na tle określonej, znanej przyczyny zaburzeń w układzie nerwowym (leki, procesy zanikowe mózgu, uszkodzenie naczyniowe i inne).

W samoistnej chorobie Parkinsona, badania takie jak tomografia komputerowa mózgu (CT), elektroencefalografia (EEG) i rezonans magnetyczny mózgu (MRI) nie wykazują istotnych zmian. Nie istnieją żadne testy krwi, moczu lub płynu mózgowo-rdzeniowego, które potwierdzają lub wykluczają obecność tej choroby. W niektórych sytuacjach lekarz, po rzetelnym, pełnym badaniu neurologicznym, nie musi zlecać badań dodatkowych w celu potwierdzenia rozpoznania.

Leczenie

Bardzo ważne jest, aby pacjent od początku zdawał sobie sprawę, że choroba będzie mu towarzyszyć do końca życia. Plan leczenia powinien być nastawiony nie tylko na uzyskanie doraźnej poprawy sprawności ruchowej, ale i na jak najdłuższe utrzymanie skuteczności leczenia. Choroba Parkinsona wymaga zajmowania się wszystkimi problemami zdrowotnymi jednocześnie. Nie można koncentrować się jedynie na objawach ruchowych. Trzeba mieć na uwadze dolegliwości spoza układu nerwowego, stan psychiczny chorego, jego aktywność osobistą i zawodową. Wybór rodzaju leczenia u konkretnego pacjenta zależy od jego wieku, stopnia nasilenia choroby, jej postaci klinicznej i innych schorzeń współistniejących.

W większości przypadków osoba z rozpoznaniem choroby Parkinsona otrzymuje zalecenie

przyjmowania leków. Nie zawsze jednak jest to takie oczywiste. Decydującym czynnikiem wpływającym na rozpoczęcie jest stopień utrudnienia życia oraz wymagania pacjenta w każdym indywidualnym przypadku. Skuteczność leczenia w dużym stopniu zależy od dobrego stanu psychicznego pacjenta. Poprawa nastroju, dzięki zastosowaniu odpowiednich leków przeciwdepresyjnych lub porady psychologicznej, często podnosi ogólną sprawność fizyczną i psychiczną oraz zmniejsza objawy parkinsonowskie.

Opracowanie: Joanna Kucharska /  W Sanatorium

James Parkinson – angielski aptekarz, lekarz, geolog, paleontolog i działacz polityczny. Pierwszy w 1817 roku opisał objawy drżączki poraźnej w pracy „Essay on the Shaking Palsy”. Sześćdziesiąt lat po ukazaniu się jego pracy inny naukowiec - Jean-Martin Charcot - nazwał ją "chorobą Parkinsona".

Polecany produkt

Jeśli zainteresował Cię ten temat koniecznie sprawdź nasze produkty:

ENADA	ENACHI	LU7
30 tabletek	24 tabletki	30 kapsułek